Wiz zabraklo niespelna dwa miesiace odkad otwarta zostala pula na rok budzetowy 2007. Biuro Imigracyjne oglosilo, ze od 26 maja nie przyjmuje juz podan o wizy pracujace H-1B, poniewaz wyczerpal sie ich limit roczny 65 tysiecy na nowy rok budzetowy. Przypominam, ze nowy rok budzetowy jeszcze sie nie zaczal. Zaczyna sie dopiero 1 pazdziernika. Od 2002 roku borykamy sie z tym problemem. Kongres USA od trzech juz lat z uporem odrzuca prosby srodowisk businesowych i imigracyjnych o zwiekszenie limitu wiz. Jest chyba jasne, ze na wiz pracownicze zapotrzebowanie znacznie przekracza ich limit roczny skoro na wiele miesiecy przed rozpoczeciem sie roku budzetowego juz sa niedostepne. A teoretycznie powinno ich wystarczyc do 30 wrzesnia 2007. Przynajmniej takie jest zalozenie. W poprzednich latach Kongres odpowiedzial na potrzeby rynku pracy wznoszac limit wiz H-1B az do 115,000 na rok 1999, 115,000 na rok 2000, $107,500 na rok 2001. W 2002 roku liczba wrocila do 65,000 i ze wzgledu na opozycje ze stony zwiazkow zawodowych nie zostala podniesiona. W propozycji nowej reformy imigracyjnej, ktora wyszla z Senatu jest sekcja, ktore znacznie podnosi limit wiz pracowniczych, ale poniewaz przyszlosc tej reformy jest bardzo watpliwa, trudno powiedziec, czy doczekamy sie w tym roku zwiekszenia ilosci wiz H-1B. Co to jest wiza H-1B? Wizy H-1B przeznaczone sa dla osób z wyksztalceniem wyzszym (amerykanskim bachelor's lub polskim magistrem) lub odpowiednikiem wyksztalcenia wyzszego. Osoba starajaca sie o taka wize musi miec sponsora, firme amerykanska, która zaproponowala jej prace. Zaproponowane stanowisko musi byc stanowiskiem wymagajacym wyzsze wyksztalcenie (lub odpowiednik) w dziedzinie, w której starajaca sie osoba konczyla studia. Osoby, ktore nie skonczyly studiow, lub przerwaly studia moga przeprowadzic ewaluacje edukacyjne i stwierdzic czy doswiadczenie w danej dziedzinie wystarczy by zastapic studia. Tradycyjna formula mowi, ze aby zastapic rok studiow trzeba sie wykazac przynajmniej trzyletnim doswiadczeniem w danej dziedzinie. A wiec osoba, ktore skonczyla 3 lata studiow i ma 6 lat stazu pracy i doswiadczenia (odpowiednik dwoch lat studiow) rowniez moze sie kwalifikowac na wize H-1B. O wizy H-1B starac sie moga osoby, które obecnie legalnie przebywaja w USA na innych wizach tymczasowych lub osoby, które sa obecnie w Polsce. Najczesciej staraja sie o nie studenci na wizach studenckich F-1, oczywiscie po ukonczeniu studiów i po otrzymaniu oferty pracy. Wizy H-1B sa równiez coraz czestsza forma sprowadzania najblizszych do USA. Wiele osób po znalezieniu sponsora dla swoich najblizszych rozpoczyna procedure zalatwiania wizy H, która pózniej zostaje przekazana do konsulatu USA i moze byc tam odebrana przez aplikanta. Wizy H -1B wydawane sa na trzy lata, z mozliwoscia przedluzenia na nastepne trzy. Osoba przebywajaca na wizie H-1B moze legalnie starac sie o zielona karte (pobyt staly) w USA. Jest ona zabezpieczona poniewaz pomimo, ze staranie sie o zielona karte trwa w tej chwili wiele lat, przedluzana wiza H-1B utrzymuje osobe starajaca sie w legalnym statusie az do otrzymania pobytu stalego. Osoby na wizach H-1B moga pracowac tylko i wylacznie dla swojego sponsora, ale inny sponsor moze ja w miedzyczasie sponsorowac na pobyt staly. Osoba przebywajaca na wizie H-1B moze zmieniac pracodawce, ale za kazdym razem musi najpierw postarac sie o nowa wize H-1B na podstawie podania nowego pracodawcy. Przy kazdym staraniu sie o wize H-1B spelnic trzeba wszystkie wymagania. Poniewz wiza H-1B wydawana jest rowniez na prace part time, wiec teoretycznie jedna osoba moze byc zatrudniona przez wiecej niz jedna firme, ale kazda firma musi wystapic o wize H-1B. Przy kazdym staraniu sie o wize H-1B spelnic trzeba wszystkie wymagania. Malzonkowie i dzieci posiadaczy wizy H-1B otrzymuja wize H-4, ktora daje im legalny status lecz nie upowaznia do pracy w USA. Osoby, ktore zlozyly swe podania przed 26 maja 2006 zalapia sie na tegoroczna pule. Osoby, ktore staraly sie o przedluzenie wizy H-1B, lub majac H-1B staraly sie o nowa wize dla nowego sponsora, nie podlegaja limitowi rocznemu, poniewaz weszly w ubiegle limity. Te osoby nadal beda mogly starac sie o wize H-1B, nawet jesli zloza podanie po 26 maja 2006 jesli tylko nadal sa w statusie H-1B. Dodatkowa pula 20 tysiecy wiz, dla osob, ktore skonczyly Masters degree w USA zostala udostepniona dwa lata temu, i narazie jeszcze nie jest wyczerpana, ale zapewne nastapi to w ciagu najblizszych tygodni. Jakie maja wiec wyjscie, osoby, dla ktorych zabraklo wiz H-1B, a ktorych status konczy sie niedlugo? Po pierwsze, osoby takie moga wyjechac do swego kraju, i tam czekac, az ich sponsor zlozy petycje po 1 kwietnia 2007, kiedy pula wizowa na nastepny rok bedzie znowu otwarta. Osoby te nie beda jednak mogly wjechac do USA na wizie az do 1 pazdziernika 2007, kiedy to rozpocznie sie nowy rok budzetowy i wizy otrzymaja waznosc, chyba oczywiscie, ze Kongres podniesie limit wizowy w miedzyczasie. Po drugie, jesli ktos jest obecnie w waznym statusie imigracyjnym jeszcze przez kilka miesiecy, to powinien poczekac, bo teoretycznie Kongres moze zwiekszyc limit na wizy H-1B, i ponownie bedzie mozna skladac na nie petycje. Presja na Kongres w tym roku bedzie znacznie wieksza, poniewaz wiz zabraklo tak skandalicznie wczesnie. Po trzecie, mozna starac sie o "przechowanie" w innym statusie, do kiedy wizy H-1B znowu beda dostepne. W jakim statusie mozna sie przechowac? Mozliwosci jest kilka. Wiza studencka. Wiza F-1 jest to wiza dla studentow uczeszczajacych na programy akademickie (Associate, Bachelor's, Ph.D. oraz Masters), jak rowniez dla osob uczeszczajacych na kursy nauki jezyka angielskiego, tzw. ESL, a wiec English as a Second Language. Wiza F-1 przyznawana jest na podstawie formularza I-20 wydawanego przez instytucje akademicka. Szkoly, do ktorych uczeszczaja zagraniczni studenci (international students) musza posiadac certyfikacje Biura Imigracyjnego (CIS) na wydawanie tego dokumentu i posiadac osobe wydajaca formularz I-20 i zajmujaca sie jego przedluzaniem. Osoba ta to designated school official (DSO). Do tej osoby nalezy sie zwrocic, jesli staramy sie o przyjecie na program uniwersytecki i potrzebujemy wize F-1. Osoba ta rowniez odpowiada za pozniejsze przedluzanie statusu studenta, pozwolenia na prace dla studenta i skladanie raportow do systemu SEVIS (system kontrolny CIS i FBI o statusie i lokalizacji studenta.) Aby otrzymac wize F-1 nalezy spelniac nastepujace warunki: nalezy wykazac sie intencja powrotu do swojego kraju po ukonczeniu studiow, nalezy zakwalifikowac sie do programu akademickiego, student musi udowodnic, ze posiada fundusze na pokrycie czesnego, zamieszkania oraz wszystkich innych wydatkow. Wiza F-1 wydawana jest najczesciej na okres trwania programu (duration of status). Zazwyczaj okres ten obejmuje studia i dodatkowe 60 dni po ukonczeniu programu. W duration of status wchodzi rowniez praktyka po studiach, tzw. practical training, ktore musi wczesniej byc zaakceptowane przez szkole i CIS. Praktyka taka nie jest dostepna dla studentow na programach jezykowych. Utrzymywanie waznosci statusu studenta jest w tej chwili wazniejsze niz kiedykolwiek. Od wydarzen 11 wrzesnia jest to obecnie najbardziej kontrolowana grupa imigrantow w USA. Ustawa PATRIOT wprowadzila nowy system kontroli studenta SEVIS. Kontrola ta odbywa sie na podstawie wiadomosci o studentach otrzymanych z ich szkol. Szkoly maja obowiazek informowac o statusie imigracyjnym swoich studentow na wizach F-1. Jesli student nie uczeszcza regularnie do szkoly, to szkola ma obowiazek terminacji takiego studenta w systemie SEVIS. Jesli CIS lub FBI zauwaza, ze osoba, ktora powinna studiowac nie znajduje sie na liscie aktywnych studentow w SEVIS, to moze zaczac jej poszukiwac. Aby utrzymac waznosc wizy F-1 nalezy spelnic pewne warunki. Po pierwsze, student musi uczeszczac na uczelnie lub do szkoly i musi utrzymywac pelny tok zajec. Dla osob starajacych sie o Bachelor's taki pelny tok studiow to 12 godzin kredytowych na semestr. Czasem szkola moze uznac, ze, ze wzgledu na slaba znajomosc angielskiego, student moze zmniejszyc ilosc godzin; taka decyzja powinna byc najpierw przedstawiona w Urzedzie Imigracyjnym. Po drugie, formularz I-20 musi byc zawsze aktualny. Jesli formularz I-20 wydany jest na konkretny rok lub semestr akademicki, student musi przypilnowac, aby szkola przedluzyla I-20 zanim ono wygasnie. Jesli I-20 nie jest przedluzone, student traci swoj status i jest terminowany w SEVIS. Status taki w niektorych przypadkach mozna przywrocic przez procedure zwana reinstatement. Takie przywrocenie statusu jest mozliwe rowniez wtedy gdy nastapi przerwanie wizy ze wzgledu na nieodpowiednia ilosc kredytow lub krotkie przerwy w nauce. Wiza O. Wiza O-1A jest wiza tymczasowego pobytu dla osob o wyjatkowych zdolnosciach i osiagnieciach w dziedzinie sztuki, nauki, edukacji, biznesu lub sportu i o miedzynarodowej lub narodowej slawie. Wize O-1B przyznaje sie osobom, ktore osiagnely wielkie sukcesy w dziedzinie filmu i telewizji. Te sukcesy musza byc dokladnie udokumentowane. CIS pozwala na wykorzystanie wiz O w wielu dziedzinach, na przyklad w dziedzinie rzemiosla lub w przypadku osob przybywajacych na wyklady. W dziedzinie sztuki wiza O dostepna jest nie tylko dla zasadniczych wykonawcow lub kompozytorow lecz obejmuje takze podstawowy personel: rezyserow scenografow, choreografow, trenerow, kostiumologow itd. Aby otrzymac wize nalezy udowodnic, ze przybywa sie do USA aby kontynuowac swoja dzialalnosc, ale nie musi to byc dzialalnosc wymagajaca osoby kalibru O-1. To znaczy, ze wirtuoz skrzypek przybywa po to, aby grac koncert, ale nie musi to byc koncert o wielkim prestizu, na przyklad w Carnegie Hall, moze to byc maly prywatny koncert. Wiza P. Wiza typu P-1A przyznawana jest sportowcom indywidualnym lub grupowym. Sportowiec musi byc zawodnikiem o miedzynarodowej renomie. W tym przypadku miedzynarodowa renoma zawodnika oznacza, ze osoba posiada umiejetnosci znacznie przewyzszajace innych sportowcow w tej dziedzinie i ze osoba ta jest dobrze znana i rozpoznawana poza granicami ojczystego kraju. Wiza P-1 przyznawana jest rowniez grupom artystycznym o miedzynarodowej renomie. Osoba otrzymujaca wize P-1A to artysta wystepujacy z grupa lub osoba, ktora jest integralna czescia grupy lub przedstawienia (np. rezyser). W przypadku wystepujacego artysty, aby otrzymac wize P-1B musi on rowniez udowodnic, ze jest zwiazany z dana grupa od przynajmniej roku. Wiza E. Wiza E jest dostepna tylko dla pracownikow tych firm zagranicznych, ktorych wlasciciele sa obywatelami krajow, ktore podpisaly odpowiednie traktaty ze Stanami Zjednoczonymi. Wiza E dzieli sie na wizy handlowe (E-1) i inwestycyjne (E-2), ale poniewaz Polska podpisala na razie tylko traktat o inwestycjach (Bilateral Investment Treaty, 6 sierpnia 1994), wiec dla Polakow wiza E dostepna jest tylko jako wiza inwestycyjna, E-2. Jest to wiza tymczasowa, dlatego starajac sie o wize E-2 aplikant musi zadeklarowac intencje powrotu do swego kraju, ale nie musi podac dokladnego terminu. Pierwsza wiza E przyznawana jest na dwa lata, potem musi byc przedluzana. Firma, w ktora aplikanci zainwestowali i na podstawie ktorej staraja sie teraz o wize E-2, musi byc w wiekszosci, w ponad 50% wlasnoscia cudzoziemcow (w tym przypadku Polakow). Uwaga: osoby z pobytem stalym w USA nie beda w tym przypadku traktowni jako obywatele Polski. Firma musi byc wlasnoscia osob zamieszkalych za granica. Wiza L. Wiza L umozliwia miedzynarodowym firmom na sprowadzanie do USA swoich pracownikow z placowek mieszczacych sie za granica. Aby firma w USA mogla starac sie o sprowadzenie pracownikow z innego kraju, musi ona wykazac, ze miedzy firma w USA a firma zagraniczna (np. polska) istnieje jedna z trzech zaleznosci: firma zagraniczna jest filia firmy USA lub na odwrot, firma USA jest filia firmy zagranicznej lub jedna firma jest wlascicielem drugiej firmy lub ta sama osoba jest wlascicielem wiekszosci udzialow obu firm. W przypadku wizy L nalezy rowniez udowodnic, ze pracownik starajacy sie o nia pracowal dla placowki zagranicznej przez przynajmniej rok w ciagu ostanich trzech lat. Najczesciej sprowadzanymi pracownikami na wizach L sa czlonkowie zarzadu, dyrekcja i menadzerowie. Wiza J. Jest to wiza wymiany kulturalnej. Maja do niej prawo profesorowie akademiccy, naukowcy prowadzacy badania w USA, lekarze, studenci studiow wyzszych, nauczyciele, ale rowniez pracownicy na programach treningowych, przybywajacy do USA na rok lub dluzej do pracy. Warunkiem uzyskania takiej wizy jest uczestnictwo w programie wymiany wydezygnowanym przez Departament Stanu. Potencjalny pracodawca musi zglosic sie do jednego z takich programow i poprosic aby program ten sponsorowal konkretnego kandydata z innego kraju na trening zawodowy w jego firmie. Osoba take jest wtedy sprowadzana na wize J-1 przez ten program, ale musi zglosic sie do pracy do konkretnego pracodawcy. Program sponsorujacy musi, podobnie jak przy wizie studenckiej F-1, podac swoich uczestnikow do systemu SEVIS. Jesli ktos nie zglosi sie do pracy, to bedzie terminowany w SEVIS. Bardzo wazne jest aby zanim osoba przyjedzie na wize J-1, sprawdzila ona czy nie ma wizy J-1, ktora zmusza do powrotu do Polski na 2 lata zanim mozna zmienic status na inny. W takim wypadku nie bedzie mozna zmienic J-1 na H-1B nawet jesli wizy H-1B beda znowu dostepne. Czy dwuletni nakaz powrotu obowiazuje, czy nie, stwierdza konsul wydajacy wize i wpisuje odpowiednia adnotacje na promesie wizowej. Nieco inny charakter ma program Au Pair. W jego ramach wydaje sie 22,720 wiz dla mlodziezy przyjezdzajacej do USA w charakterze opiekunow do dzieci. Po odbyciu tego programu rowniez mozna starac sie o wize H-1B, jak tylko znowu beda dostepne. Wiza H-3 to wiza treningowa. Osoba moze starac sie o taka wize, jesli pracodawca w USA chce ja sprowadzic na konkretny program treningowy (kurs), na przyklad przyuczenia zawodowego. Kurs taki musi miec dokladnie opisany program, z rozkladem godzinnym i tygodniowym. Podczas pobytu na takim treningu (kursie) osoba moze zarabiac, ale pod warunkiem, ze praca jest incydentalna, a nie glownym warunkiem kursu. Jesli zadna z powyzszych wiz nie pasuje do Panstwa sytuacji, zawsze mozna starac sie o wize turystyczna na nastepne 6 miesiecy i czekac, czy w ciagu tego okresu Kongres zwiekszy liczbe wiz H-1B. Rozmowy odnosnie tego sie tocza i miejmy nadzieje, ze decyzje zapadna przed koncem 2006 roku.